motor yağı ve osmanlı tarihi bilgi
motor yağı ve osmanlı tarihi bilgi Halkondil, Venedik donanmasından geri kalan bir gemiye türkleîiı iz ile muharebenin başladığım ve Amiral Loredano’nun bu gemiye kari -^erei yoluna devam etmesi hakkında verdiği işaretin yanlış anlaşılma: 5 muharebenin başladığım ve bir nümayişten ibaret olacak olan Venedi! muharebe etmelerinden dolayı Loredano’nun Venedik'e gider gitmı olunarak muhakemesi neticesinde beraet
deri H il ın z ;ı M «r y kumand asiyle on hinden ziyade asker bnlmi" dij^rıifHİan bir iş görern iyecekierini anlayarak îstanhura doğm gilliliT. M a m z a Bey kareyi teme
line kadar yTktırdı. Nibavet Hizans İmparatoru ManueTin tavassutiyle her iki taraf da aldıkları esirleri geri vermek şartiyle barıştılar. Osmanh hükümdarı SMİfiReverliğinin delili olmak üzere £ge denizi'\~le. Çanukkide boğazında seyr-ü sefaine halel verecek olan Korsan gemilerine düşman muamelesi yapmağı kabul ediyordu: bu suretle vapılan muahedenâmeyi bir Türk elçisi bir sene -sonra Venedik’e g^ötiir-dii ^ Osmanlı hükümeti bu deniz zayûatmı telâfi için uğraşırken Şeyh Bedreddin isyanının genişleyerek tehlikeli bir hal alması üzerine hu faaliyet yanda kaldı.
EFLÂK meselesi VE MACARL_A.RLA MTCkDELE
Osmanlı Devletinin parçalanmadım müteakip, şekzadelerltı hirbirleriyle uğraştıkları sırada Eflâk Prensi Mirçâ da biivûk rol oynamış ve hattâ son zamanlarda Musa Çelebi'ye ivice müzâ« bir olmuştu. Prens Mirçâ’ya karşı akrabasmdan Dan adında bir rakip meydana çıkmıştı. Dan, Osmanlılara müracaat ederek kendisine yardım edilmesini istedi; Mirçâ’mn, Musa'va vardım etmiş olmasına mukabil kendisine yardım olunacağuıa
Undar beylerile Candaroglu İsfen diyar Bey Ankara muhate, münasehat besinden sonra Timur’un himayesine girdiği sırada evvelce büyük biraderi Süleyman p^. şa’ya âid iken Osmanlılar tarafından zabtedilmiş olan Kastamonu Çankırı, Kalecik, Tosya ve Safranbolu'^yn almış ve bundan başka 1418 M. (821 Hicrî) senesinde de Canik beyleri arasındaki kavga-irdan istifade ederek evvelce Osmanlıların elinde bulunan Müs-iman Samsun’u ile Bafra’yı elde etmişti.
Sultan Çelebi Mebmed, Osmanlı memleketlerim bir ire altında topladıktan sonra îsfendiyar bey ile iyi geçin-biraderi Musa Çelebi’yi Rumeli’ne yollarken onun yardı-11 temin etmiş ve hattâ Karaman ve Eflâk seferlerinde de ndiyaroğlu Kasım Bey kumandasiyle yardımcı kuvvet temin mişti.
Kasım Bey Eflâk seferinden memleketine döndükten sonra liyle arası açıldığından, oradan kaçarak Osmanlılara iltica
Feridun Bey münşeatına göre Eflâk seferinde bulunan Çelebi Mek-tearistan’a akın yaptığı sırada atdan düşmüş ve tahtırevanla paytakla ftir, (c. I, s. 156). IVeşrî (c. 2, s. 536) Çelebi Mehmed’in Eflâk seferi İ! attan
İllinin» ırz,erine |»Adif;jah, yukarıda adı geçen yerlerin Kasım |l(’> > eı ilmedim I s fe n fi i y a r Bey’den istedi ise de red cevabı
l,|ıı lininin lizi'rine Osmanlı kuvvetleri Sinop"*! muhasara ettiler. I^irndiyaı B <'y, aciz kalarak Osmanlı hakimiyetini ve Çelebi iMıdııned adına Inıtlıe ve sikke’yi kabul etti. Candaroğlu, Kasta-Tjıornı İh' motor yağı Ualnr Kiiresi"*n\n kendisine bırakılmasını rica ile diğer çi'lıirleri Kasım Bey’e değil Osmanlı Devletine terk ettiğini l>iMir<li. Buraları işgal eden Osmanlı kuvvetleri Tosya^ Çankzn ve KaJrcik^i Kasım Bey’e verdiler. İlgaz dağz hudud tâyin edileli *. Bu suretle birisi yarı müstakil ve diğeri Osmanlı himayesinde olarak Candar beyliği ikiye bölündü
Ondördüncü asnn sonlarındaki olavlan anla-
alınmosı tırken JVfüslüman Samsun’nun 1398’de Knbad-oğlu Güneyd’in elinden alındığım görmüştük; Ankara muharebesinden sonra (1402) burası tekrar Kubad-
» Behiştî 3. 52 ve JNe^rt s. 540; bu anlaşmada Neşrî’ye göre Bakır küresi hasılatının bir kıerm Osmanhlara verilecekti. Neşrî’nin bu kaydı Âşıkpaşa zade tarihinde yoktur.
® Makrizî Kitab-üs-Sülûk^te Osmanlı tarihlerinde görülmeyen ve 819 H./1416 M. da Osmanhlarla Candaroğlu tsfendiyar Bey arasındaki bir muharebeden bahsederek şunları yazıyor: “Bu ayda Bursa sahibi Osmanoğlu Meh-med Güreşçi ile Kastamoniye padişahı îsfendiyar bin Ebi Yezid harb etmişler, Îsfendiyar Sinop"*ta muhasara edilmiş fakat hutbe ve sikke Mehmed adına olmak üzere barışmışlar, muhasara kaldırılarak tsfendiyar Kastamonu*-ya dönmüş. Hutbe hususunda tsfendiyar’ın veziri Handsalar Ali, yaptırmış olduğu camide Mehmed adına hutbe okutmağa razı olmamış ve kendi pâdişâhı tsfendiyar adına okutmuş. Diğer camilerde ise Mehmed Güreşçi namına hutbe okunmuş; bu suretle garaipten olacak bir şehirde iki pâdişâh adına lutbe okunmuştur.’* Makrizî’nin bu mütaleasma göre tsfendiyar, Memleke< inin yansından ziyadesinin elinden çık m asım kabul etmemiş ve bu yöndcı mharebe olmuş ve neticede Osmanlıların yüksek hâkimiyetini tammağa mec utr olmuştur, tsfendiyar Bey’in öyle bir emirle mülkünün mühiın kısmn
Harnza Ilry evva-la Cenevizlilerin tlımle bulunan Kâfir sıın'uıjıı almak istedi. Buradaki kolo^^' liMİkı . ehre aics v,._ fTcmilere hinip kaçtıklarından burası alındı- Bınm mıb -p y zat Çelebi ÎVÎclımed, Müslüman Samsun u üzerine gelmiş fundan Hızır Bey kale’yi padişaha teslim etti. Hızır Ceneviz Samsunlundaki Frenklcrle ticarî münasebatta duğu için Müslüman Samsunlunun bu hususta bir önemi fakat burasının yakılıp boşaltılması Müslüman Samsu^’u^^^^ ehemmiyetini hiçe indirmiş olduğundan tsfendiyar Bey oğ^ biç müdafaa etmeden ve kan dökmeden burasını teslim elmiştiJ
Sultan Mehmed, Hızır bey’le görüşerek biraderi Ka. sim bey gibi kendi yanında kalmasını teklif etti ise de Huı> Bey, memleketlerinin parçalanmasına sebep olan Kasım Bey gibi hareket etmedi ve biraderiyle bir arada bulunamıyacağım söyliyerek özür diledi ve babasının yanına gitti
^ Saframda 814 H./1411 M. de Hızır bey nâmına tercüme edilmiş biı Üiraenâme olduğuna göre burası daha evvel tsfendiyar’ın eline geçmiş olmalıdn.
^ Vekayiin seyrine göre Şehzade Murad, Şeyh Bedreddin’in hali-si ve kethüdası Börklüce Mustafa ısyamm bastırmağa memur olmuş ve ınun bastırılmasından sonra Amasya sancak beyliğine tâyin edümiştiı ki si de
deki nıutaJea daha doğrudur. Oruç bey tarihi^ne göre Samsun’un zabtı Eflâk seferinden sonradır. Lütfî Paşa (s. 71) Aşık Paşa zade (s. 99) ve Neşri (s. 541) ve Tacüttevarih, Samsun harekâtını 822 H. 1419 M. da gösteriyorlar.
^ Arna\aıtluk Belgradı (Berat) sancağına aid tahrir defterinde “Timar-ı Aydın’ın karındaşıdır; merhum Sultan Mehmed (Çelebi) zamamnda Anadolu’dan sürülü gelen Tatarlar yermiş. Sultanımız (İkinci Murad) zamanında mezkûre vermişler.” Keza “Timar-ı Balaban gulam-ı Mir, merhum sultan zamanında Anadolu’dan sürülüp gelen tatarlar yermiş” (Başvekâlet Arşivi-Avlonya,
Berat tahrir defteri sene 835 s. 208, 261).
* Çelebi Mehmed, Ankara harbinin Kara tatarların ihaneti üe kaybedildiğini motor yağı gördüğünden “Tiınur bu vilâyetten tatarı aldı gitti derlerdi ya bu vilâyette bunların beyleri olup düğün eyleyip birbirine vanş geliş ettikleri nedir? benim seferime dahi gelmezler bunları sürmek gerektir deyip Minnet bey’i okudu; bunlann cümlesini sürdürüp” Timur’dan saklamp gitmeyen bu göçebeleri Rumeli’ye iskân ettirmiştir.
^ Osmanb devleti Doğu hududunda bulunan Karakoyunlu Devletiyle dostça münasebetlerde bulunmuştur. Bu devletin kurucusu olan Kara Yusuf bey Timur’dan kaçarak 1399 da Bağdad hükümdarı Sultan Ahmed Celâyirî ile be-*aber Yıldırım motor yağı katkısı Bayezid’e iltica etmişlerdir. Kara Yusuf’un oğlu ve Karako-ııolulann ikinci hükümdarı İskender Mirza da Timurilerden Şabruh tara-ndan takip edildiği vakit o da Osmanlılara âid Tokat kasabasına kaçmıştı (827 1424 m). İskender Mirza’dan sonra Karakoyunlu hükümdarı olan Cihan-ıh (1434-1467) zamanında Karakoyunlu devleti çok büyümüş ve Doğu Amh
Şeyh Bedreddin ? ey h B e dr e d din Mahmud’un torunu ha(,j kimdir V Halil’in yazmış olduğı manzum fMemkıh.
yazmış olduğı manzum (Menakık.^ Şeyh Bedreddin) e göre Bedreddin, Anadolu Selçukluları hükümdarı Alâüddin Keykubad’ın neslinden
dolu ile Azerbaycan^ Irak Arah, Iraklı Acem ve İran buna tâbi olmuştu. Osmanlı hükümdarı II. Murad ile Cihanşah arasmda çok samimî nâmeler teati edilmiş ve meşhur tarihçi Şükrullah elçilikle Cihanşah’a gönderilmiştir. ^eniş bir imparatorluk kurarak kuvvetine güvenen Cihanşah hiç ehemmiyet ^ermediği Akkoyunlu beyi Uzun Hasan’ı, kendisinin yüksek hâkimiyetini uıımamasından dolayı tedib etmek üzere gelirken kış münasibetiyle bu işi nraya bırakarak askerini dağıtmış ve bunu haber alan Uzun Haşan, tara-ıdan ânı bir baskına uğrayıp esir edilerek derhal katlolunmuştur. Cihanşah’-ölümüyle büyük devleti parçalanmış ve hemen bütün yerlerine Akkoyunlulaı ip olmuşlardır,
^ KarakoyunJulardan sonra uzun zaman Akkoyunlular Osmanlılaıla şu olmuşlardır. Bunlarla OsmanlıIar arasındaki münasebat hasmane ola-daha Kara Yölük Osman Bey’in aşiret reisliği zamanında SiWı zab-»k istemesiyle başlamıştır. Bundan sonra Kara Yölük, Timur ordusuna riifc ettiğinden hizmetine karşılık olarak Diyarbakır ve havalisi Timin ıdan kendisine verilmiştir (Takriben 1403).
ara Osman, Karakoyunlularla daimî surette mücadele halinde bulu Tımurilerin yardımJariyle Diyarbakır ve Erzurum taraflannda tutum Îır. 1435'de Erzurum tarafındaki bir müsademede Karakoyunlulî yaralanarak ölen Kara Yölük’ün ailesi arasında devlet--motor yağı katkısı
